Het Comucua (Engelse uitspraak: /koː'muːkwäː/) is de taal van de oorspronkelijke bewoners van Maldarië. In het Comucua wordt de naam geschreven als Komukua en uitgesproken als /komʉ'kʉäː/. Het Comucua wordt geclassificeerd als een geïsoleerde taal. Dit betekent dat het geen enkel verband heeft met een andere taalfamilie. Taalwetenschappers hebben echter ook overeenkomsten gevonden met talen in Brazilië, het oosten van Noord-Amerika en het zuidwesten van Borealië.
Van de 8000 toen de eerste kolonisten kwamen, hebben er nu nog zo'n 1000 de taal als moedertaal. De meeste Maldariërs kennen enkele woordjes in het Comucua. De taal wordt niet vaak meer gebruikt, maar sites van de overheid hebben bijvoorbeeld wel een versie in het Comucua. Voor het behoud van de taal is in 1956 de Comucua Rake opgericht, dat ervoor moet zorgen dat de taal behouden blijft.
Apabeti Komuku'asi
Het Comucua heeft 5 klinkers: a e i o u
Er zijn 13 medeklinkers: b c f h k l m n p r s t y
Bochusokona (Uitspraak)
Klinkers
Er zijn vijf klinkers. Combinaties van klinkers zijn mogelijk, maar dan worden de klinkers apart uitgesproken.
De a als de 'aa' in maan /äː/ Voorbeeld: acu (maan)
De e als de 'ee' in been. /eː/ Voorbeeld: efa (hond)
De i als de 'y' in analyse. /iː/ Voorbeeld: iti (vader)
De o als de 'oo' in zoon /o/ Voorbeeld: obe (duif)
De u als de 'uu' in uur. (alleen in het noorden en midden van Nederland) /ʉ/ Voorbeeld: ucu (walvis)
Medeklinkers
Het Comucua kent geen gecombineerde medeklinkers. De meeste medeklinkers worden zoals in het nederlands uitgesproken:
De b als de 'b' in bot. /b/ Voorbeeld: banehe (wolf)
De c als de 'tsj' in Tsjechië. /ɣ/ Voorbeeld: ci'o (bloem)
De f als de 'th' in het Engelse think. /θ/ Soms echter uitgesproken als /ɸ/ Voorbeeld: efa (hond)
De h als de 'h' in het Engelse have. /h/ (sommige sprekers spreken de h niet uit) Voorbeeld: habe (vos)
De k als de 'k' in kat. /k/ Voorbeeld: kaka (kraai)
De l als de 'l' in laat. /l/ Voorbeeld: liko (blauw)
De m als de 'm' in man. /m/ Voorbeeld: melo (schelp)
De n als de 'n' in nee. /n/ Voorbeeld: banehe (wolf)
De p als de 'p' in pet. /p/ Voorbeeld: pile (hut)
De r als een rollende r. /ɾ/ Voorbeeld: kore (nagerecht)
De s als de 's' in staan. /s/ Voorbeeld: soba (vlees)
De t als de 't' in het Engelse tea, maar dan met minder 's-klank'. /t/ Voorbeeld: iti (vader)
De y als de 'g' in gaan. (alleen in het zuiden van Nederland en in Vlaanderen) /ʝ/ Voorbeeld: yabi (haak)
De ' als de glottisslag in beamen. /ʔ/ Voorbeeld: ki'a (goed)
Klemtoon
Het is niet moeilijk om de klemtoon van woorden te bepalen. Uitzonderingen zoals leenwoorden daargelaten, kan je de volgende regels gebruiken:
- Klemtoon op de eerste klinkercombinatie. Voorbeeld: apichi'ara
- Als er geen klinkercombinatie is, leg dan de klemtoon op de eerste lettergreep. Voorbeeld: efa
De volgende lettergrepen zijn mogelijk in het Comucua: V, VV, CV en CVV of simpelweg (C)V(V). (V staat voor klinker en C voor medeklinker.)
Halitoma (Begroetingen)
Hi - Hachiko
Hallo! (één persoon) - Halito e hia - Hallo tegen jou.
Hallo! (meerdere personen) - Halito e yama - Hallo tegen jullie.
Goedendag - Nabuchahachi
Goedenavond - Nabuchohachi
Welkom! - Machi elabi - Kom deze kant op.
Hoe gaat het met jou? - Re pekuto e hia? - Het hoe goed aan jou?
Hoe gaat het met jullie? - Re pekuto e yama? - Het hoe goed aan jullie?
Met mij gaat het goed. - Re pachi fuchosi - In staat van uitstekendheid ik.
En met jou? - Me hia?
Ik ben Matthijs. - Re chepu Matihi si - De naam Matthijs ik.
Ja - Ahi
Nee - Kato
Tot ziens! (wanneer je gaat) - Elaba chara
Tot ziens! (wanneer je blijft) - Echoko chara
Zie je opnieuw. - Samisa afukemu
Woordenlijst
Geüpdatete versie te publiceren ...